Vatansızlığı vatan eylemek | Hüseyin Akyol
Belge Yayınları’ndan yeni çıkan bir kitap, kütüphanelerimizin en müstesna köşelerinden birinde yer almaya daha şimdiden hak kazanmış bulunuyor. “Vatansızlığı Vatan Eylemek” isimli bu kitabı Doğan Özgüden yazdı. Özgüden, sevgili eşi İnci Tuğsavul’u anlattığı bu kitabı için şöyle diyor:
“9 yılı doğup büyüdüğümüz topraklarda 52 yılı da sürgünde, her daim inançlarımız uğrundaki mücadeleler içinde olmak üzere tam 61 yılını birlikte paylaştığımız bir ömür…
İkimiz de ileri yaşlarımızda artık takvim yapraklarının birbiri ardına giderek daha hızla düştüğünün bilincindeyiz. Hayatta kalan yakınlarımızın, dostlarımızın, mücadele arkadaşlarımızın sayısı hızla azalıyor.
Tüm sürgünümüz boyunca bizi hiç terk etmeyen o soru: Bir gün gerçekten o güzelim ülkemizi görebilecek miyiz? Yine de sosyal medya sayesinde yıllardır düşüncelerimizle ve mesajlarımızla gece gündüz zaten hep Türkiye’de değil miyiz?
Sen değil misin Vatansız’ın Köln’deki gösterimi sırasında yaptığın konuşmada “Vatan ürettiğin yerdir” diyen? Türkiye’de olduğu gibi sürgünde de senin nasıl hiç durmadan ürettiğinin yakın tanığıyım. Belçika’da İnfo-Türk ve Güneş Atölyeleri büyük ölçüde senin özverili ve yaratıcı çalışmalarının ürünüdür.
Evet, bu kitapta ayrıntılarıyla anlatıldığı gibi, çok boyutlu kavganla sen vatansızlığı vatan eyleyenlerdensin.”
Gazetemizin okurları, onu iyi tanır ama biz yine de onu tanımayanlar kalmış olabilir diye İnci Tuğsavul’un yaşam öyküsünü burada bir kez daha tekrarlayalım:
İnci Tuğsavul kimdir?
İnci Tuğsavul, 1940’da Ankara’da doğdu. Gazeteciliğe 1961 yılında, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde yüksek öğrenimini sürdürürken, Ankara’da Hür Vatan gazetesi ve Kim dergisinde başladı. Daha sonra Hareket (1962-63) ve Akşam (1963-66) gazetelerinde çalıştı. 1962’de Ankara Gazeteciler Sendikası, 1963’te İstanbul Gazeteciler Cemiyeti tarafından “Yılın Gazetecisi” ödülüne layık görüldü.
İnci Tuğsavul Özgüden, eşi gazeteci Doğan Özgüden ile birlikte, 1967’den sonra haftalık sosyalist dergi Ant’ı ve Ant Yayınları’nı kurdular ve 12 Mart 1971 sıkıyönetimi tarafından kapatılıncaya kadar yönettiler. Yazdıkları yazılardan dolayı haklarında 50’den fazla dava açıldı. 300 yılı aşkın hapis cezası talebiyle haklarında çok sayıda dava açıldığından, 1971 askeri darbesinden sonra Türkiye’den ayrıldılar. Avrupa’da diğer muhalif sürgünlerle birlikte Demokratik Direniş Hareketi’ni kurarak cunta rejimine karşı kampanya yürüttüler.
1974’ten beri Brüksel’de şu kurumları yönetiyorlar: Çeşitli dillerde Türkiye üzerine yayın yapan İnfo-Türk Ajansı (www.info-turk.be) ve Çok Uluslu Göçmen Eğitim Merkezi Güneş Atölyeleri (www.ateliersdusoleil.be)
12 Eylül 1980 askeri faşist darbesinden sonra Özgüden ve Tuğsavul, askeri cuntaya karşı hariçte mücadele yürütmek üzere Avrupa’da kurulan Demokrasi İçin Birlik (DİB)’in genel başkanlığı ve yayın yönetmenliği görevlerini üstlendiler.
Faşist Cunta’ya karşı yürüttükleri muhalefetten dolayı, 200’e yakın rejim karşıtıyla birlikte 1982 yılında Türk vatandaşlığından çıkartıldılar. Bu karar on yıl sonra iptal edildiyse de, Dışişleri Bakanlığı kendilerine, Türkiye’ye döndükleri takdirde daha önce Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bildirilen ağır suçlamalardan dolayı tutuklanmayacakları ve yargılanmayacakları konusunda herhangi bir yazılı güvence vermeyi reddetti.
Aksine, 1971 darbesinden otuz yıl sonra, cuntacı generalleri eleştiren bir yazısından dolayı Doğan Özgüden hakkında yeni bir dava açıldı ve mahkeme, kendisinin Türkiye’ye girer girmez tutuklanması için sınır kapılarına bildirimde bulundu. Daha sonra Türk Ceza Kanunu 301. maddesine göre sürdürülen dava, Özgüden’in Türkiye’ye girişinde tutuklanarak mahkemeye sevk edilmesine kadar askıya alındı.
İnci Tuğsavul’un eserleri (Doğan Özgüden’le birlikte): Türkiye’de Yayımlanmış Kitapları: Faşizm (1965), Kapitalizm (1966). Avrupa’da da İngilizce, Fransızca ve Hollandaca Olarak Yayımlanmış Başlıca Kitapları: Türkiye Dosyası (1972), İşkencede Türkiye (1973), Türkiye, Faşizm ve Direniş (1973 – Hollandaca, 2006 – Fransızca), Uluslararası Sendika Hareketi (1979), Türkiyeli Göçmen İsçiler (1983), Türkiye’de Militarist “Demokrasi” Üzerine Kara Kitap (1986), Türkiye’de İslam Köktendinciliği (1987), Türkiye’de Aşırı Sağ Hareket (1988), “Vatansız” Gazeteci (5 cilt).
Ankara Gazeteciler Cemiyeti ve Ankara Gazeteciler Sendikası’nın eski üyesi olan İnci Özgüden-Tuğsavul, halen Belçika’da Uluslararası Basın Cemiyeti (API)’nin üyesidir. İstanbul’da 1965’te yayımlanmış Müzik Rehberi ve Brüksel’de 1991’de yayımlanmış Türk Kadını isimli çalışmaları da bulunuyor.
Doğan Özgüden’in sevgili eşi İnci’ye bir saygı duruşu anlamına gelen bu eseri almanızı ve mutlaka okumanızı öneriyorum. Bu eseri yayınlayan Belge Yayınları’na da teşekkür etmeyi unutmadan…
