Regl yoksulluğu: 10 kadından 5’i menstrüel ürünlere ulaşamıyor

UNFPA Türkiye, yayınladığı raporda derinleşen yoksulluk ile birlikte 10 kadından 5’i ve 10 kız çocuğundan 4’ünün yüksek fiyatlar nedeniyle regl ürünlerini alamadığını belirtti.

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) Türkiye, “Türkiye’deki Mülteci Kadınlar ve Kız Çocuklarında Menstrüel Hijyen Yönetimi” araştırmasının raporunu yayımladı.

Toplam 542 mülteci kadın ve kız çocuğu ile görüşülerek yapılan araştırmanın amacı, mülteci kadın ve kız çocuklarının menstrüel hijyen yönetimine ilişkin bilgi ve uygulamaları, regl yoksulluğunun durumunu ve regl yoksulluğunun nedenlerini değerlendirmek olarak belirtildi.

Kız çocuklarının hiç regl bilgisi yok

Regl dönemi ortalama 12-13 yaşlarında başlıyor. Ancak kırılgan gruptaki kız çocuklarının yarısından fazlası bu sürece, hiçbir bilgisi olmadan adım atıyor. Araştırmaya katılan 15-18 yaş grubundaki Suriyeli çocuklar “Kanama ne, adet ne hiç bir bilgim yoktu. Geldiğinde 5. sınıftaydım. Anneme dedim; Anne ben ölüyorum. Annem ‘al bu bezi tak’, dedi. Ama nasıl takacağımı söylemedi” derken, aynı yaş grubundaki Iraklı bir genç kız “12 yaşındaydım. Hiç kimse konuşmamıştı benimle. Korktum. Çok uzun bir süre kimseye söyleyemedim” ifadelerini kullandı.

Hijyenik ürünlerinyerini başka ürünler alıyor

Rapora göre, kırılgan gruptaki her 2 kadın ve kız çocuğundan biri “çok pahalı” olduğu için hijyenik regl ürünlerine ulaşamıyor başka ürünleri kullanmak zorunda kalıyor. Üstelik her 5 kadından 1’i hijyenik olmadığı halde bu ürünleri yıkayıp bir sonraki regl döneminde yeniden kullanıyor. Bu ürünler; peçete, bez, havlu, çocuk bezi, pamuk, eski kumaş parçaları yalnızca iç çamaşırı.

Raporda, kadınlar için uzun zamandır uygun ve geleneksel bir yöntem olan ev yapımı bezlerin kadınlar arasında yüzde 17’lik bir oranla, kız çocukları arasındaki yüzde 8’lik orana kıyasla iki kat daha fazla kullanıldığı belirtildi. Raporda şunlar kaydedildi:

Tamponlar tercih edilen bir seçenek olmamaktadır; kadınlar tarafından hiç kullanılmazken, kız çocuklarının yalnızca yüzde 1’i kullandığını belirtmiştir. Katılımcıların hiçbiri menstrüel kap kullanmamaktadır. Kadınların ve kız çocuklarının yüzde 2’si sağlıksız yöntemlere başvurmakta ve bebek bezi, tuvalet kâğıdı gibi alternatif ürünler kullanmakta veya yalnızca iç çamaşırı giymektedir. Maddi imkân olması halinde bütün farklı adet dönemi ürünleri arasında tek kullanımlık hijyenik pedler en tercih edilen yöntemdir.

Psikolojik baskı boyutu

UNFPA Türkiye’nin raporu, menstrüasyonun damgalanma boyutuna da dikkat çekiyor. Buna göre, araştırmaya katılan her 3 kadından 1’i regl olduğu için dalga geçilmekten/zorbalık görmekten endişeleniyor. Araştırmaya katılan kadınlar; “Seçim şansım yok, ailem neyi uygun görürse,” “Güvenilir/yerel satıcıda yok,” “Kültürel açıdan kabul görmüyor” ifadeleriyle regl yoksulluğunu besleyen kültürel baskıların da altını çiziyor. Diğer yandan hijyenik menstrüel ürünlere ulaşamama durumu da “stresin ve korkunun artmasına ve iyilik halinin azalmasına yol açmaktadır” değerlendirmesi yapıldı.

UNFPA ve diğer BM kuruluşları için yapılan öneriler şöyle:

* Menstrüasyona ve adet dönemi ürünlerine dair yaşa ve toplumsal cinsiyete uygun bilgiye, eğitime ve iletişime erişimi, ergenlik çağındaki kız çocuklarının belirli ihtiyaçlarına odaklanarak güçlendirecek menstrüel hijyen yönetimi programları tasarlamak ve uygulamak.

*Cepten yapılan harcamalar gibi talep yönlü bariyerlere ve adet dönemi ürünlerine erişime yönelik nakit ve kart desteğini, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve cinsel sağlık ve üreme sağlığı programlamasına entegre etmek.

* Kadınların ve kız çocuklarının menstrüel hijyen yönetimi faaliyetlerinin tasarımına, planlamasına, uygulanmasına ve izlenmesine katılımını artırmak.

Kamu kurumlarına yönelik öneriler ise şöyle sıralandı:* Adet dönemine yönelik ürünlerin daha fazla sayıda kadın ve kız çocuğu için uygun fiyatlı olmasını sağlamak.

* Okullardaki tuvalet/banyo tesislerinin kadın dostu olmasını ve onurlu bir şekilde adet dönemine yönelik malzemeleri değiştirmek ve atmak için güvenli bir alan sunmak amacıyla gerekli tüm özelliklere sahip olmasını sağlamak (yeterli ışıklandırma, kilitli kapı, çöp kutusu, su ve sabun vb.)

* Tabuları ve mitleri yıkma amacıyla ülke çapında topluluktaki farklı üyeleri hedefleyen menstrüel hijyen yönetimi kampanyaları uygulamak.

* Genç ve yaşça daha büyük ergenlik çağındaki kız çocuklarına ayrıca odaklanarak zorlukları ve çözümleri belirlemek amacıyla menstrüel hijyen yönetimi üzerine kapsamlı ihtiyaç değerlendirmesi gerçekleştirmek.”