Aşkın ve barışın sembolü Karanfilli Kırmızı Elma | Gül Güzel

Karanfilli Kırmızı Elma ile ilk olarak, yaklaşık 4 sene önce bir Kürt gencimiz vasıtasıyla tanıştım. Sohbetimiz arasında,’”Hevala Gül sen, Sêva Mêxekrêj’i biliyor musun?’’ diye sormuş ve böyle bir şeyi ilk olarak kendisinden duyduğumu belirtmiştim.

Beni bu konuda epeyce bilgilendirdikten sonra, ben de kendim için bir tane Sêva Mêxekrêj/Karanfilli Kırmızı Elmayı yaptım. Çalışma odamdaki atmosfere yayılan karanfil karışımı elmanın latif kokusu o kadar hoş ve teskin edici bir etkiye sahip ki… Dört sene sonra da bu elmam, bilgisayarıma yakın mesafede dururken, beni kokusuyla hala etkiliyor. Karanfilli Kırmızı Elma’nın hikâyesini şimdiye kadar yazamadığım için kendimi eleştirmemin yanısıra, bugün hatamı gidermek için bu konuda bilgisi olmayanlara, Kürdün İlan-ı Aşkı ve Barış sembolü olan Karanfilli Kırmızı Elma’yı tanıtmaya çalışacağım.

Karanfil bezeli kırmızı elma hem aşkın ifadesi, hem küskünlüğü bitirmek istemenin, barışmanın da sembolüdür. Ayrıca güzel kokusundan dolayı kadınların, sandıklarında da karanfilli kırmızı elma bulundurdukları söylenir.

Karanfil bezeli kırmızı elma geleğinin eski İran’da Mukriyan ve Erdelan ile yine Kürtlerin yaşadığı Irak’a yakın Germiyan bölgesinde yaygın olduğu söylenir. İran bölgelerinde ‘’Seywan Saeedian’’, Irak bölgelerinde ise ‘’ Sêva Mêxekrêj’’ denilen karanfil bezeli kırmızı elma, Kürt illerinde aşkın ve barışın sembolü olmaya son senelerde daha fazla gündem olmaya başladı.

Anlatımlara göre, aşık olan genç kızlar bunu sevdiği erkeğe söylemeye utandıkları için, sevdiği erkeğe karanfille bezedikleri kırmızı elmayı gönderiyorlar. Elmayı alan erkek böylelikle kendisine aşık olan genç kızın varlığından haberdar oluyor. Yahut tersine; erkek de aşık olduğu kıza karanfil bezeli elmayı vererek, bu kolay yoldan ona aşkını ifade ediyor. Yani nerede karanfilli kırmızı elma varsa, orada bir aşk olduğunu söyleyebiliriz.

Sêva Mêxekrêj üzerinde yapılan bazı araştırmalarda, bu geleneğin Zerdüştilik döneminden beri var olan bir ‘’AŞK ile BARIŞ’’ üzerinden kurgulandığı; yılın herhangi bir gününde de dile getirilebilecek bir gelenek demek de mümkün…Ayrıca karanfil deyince akla rengarenk çiçekler gelmesin. Ferahlatıcı özelliği olan, güzel kokulu kuru baharat olan karafil tanelerinden söz ediyoruz.

Kürdistan halkları arasında bu kadar mühim kültürel bir yere sahip olan Sêva Mêxekrêj, Irak kültür bakanlığı tarafından Heykeltraş sanatçısı Seywan Saedian’ın 2005 yılında sunduğu bir proje sonucu gündeme geldi. Neredeyse unutulan bu kültür, böylelikle Irak Kürdistan’ında dört şehir ve 100 dolayında yerleşkesinde 30 saat boyunca yapılan kutlamalarla adeta bir sevgililer günü – diğer adıyla Kürtlerin Valentine’s Day (Roja Valentina Kurdan) olarak kutlandı. O zaman dünyanın her yerinde 14 Şubat sevgililer günü, Kürt Karanfilli Kırmızı Elma/ Sêva Mêxekrêj olarak da kutlanabilir… Sêva Mêxekrêj projesini verdiği büyük emeklerle uluslararası organik Kürt kültürü olarak yaygınlaştırmak isteyen sanatçı Seywan Saedian’a da çalışmalarındandan dolayı teşekkür edip, başarılar diliyorum.

Karanfilli kırmızı elmanın yapılışı: Kırmızı ve avuca sığacak kadar küçük olması gereken elmaya, hertarafı hiç aralık bırakılmayacak şekilde karanfiller tek tek saplanır ve bu işlem yaklaşık bir saat sürer. Bu şekilde hazırlanan elma sevilene veya barışmak istenilene verilir…Bu şekilde karanfillerle bezenen elma asla çürümüyor ve senelerce o muhteşem latif kokusunu yansıtıyor. Bu anlamda Valentina Kurdan û Sêva Mêxekrêj piroz be! diyor; bu vesileyle 14 Şubat’larda, sevgililerin çiçek yerine birbirlerine birer Karanfilli Kırmızı Elma hediye etmesi dileklerimle, günlerimiz sevgiye yenik düşsün diyorum…

Kadının Kaleminden: Gül Güzel – 15.08.2023