İran’da kadınlar saçlarını kazıtıyor: Saç yoksa günah da yok!

İran rejim güçlerince işkenceyle öldürülen Mahsa Amini için Saqız kentinde sokağa çıkan halka ateş açıldı, bir kişi öldürüldü. Eylemlerde kadınlar, “Saç yoksa günah da yok” diyerek, saçlarını kazıttı. TJA, kadın örgütlerine İran’daki kadın düşmanı politikalara karşı mücadele etme çağrısında bulundu.

Tahran’da “İslam kurallarına uygun hicap takmadığı” gerekçesiyle ‘ahlak polisi’lerince gözaltına alınan ve işkence sonucu hayatını kaybeden 22 yaşındaki Kürt kadın Mahsa Amini’nin ölümünün yankıları sürüyor.

Mahsa Amini için İran’ın bir çok kentinde protesto eylemleri yapıldı.

Protestolar gece boyu sürdü. Protestolarda İran rejim güçleri ateş açtı, çok sayıda Kürt gözaltına alındı. İnsan hakları aktivistleri gösterilerde başından yaralanan Kiyan Drakşani isimli Kürt gencinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Ayrıca ağır yaralı 3 kişinin ise Tebriz’dek hastanelerde tedavi altına alındığı bilgisi de verildi.

Genel grev çağrısı

PJAK ve KODAR tarafından genel grev çağrısı yapılmıştı. Hassan Radi Al-Ahwaz, Al Hurra’ya verdiği demeçte, bölgedeki Kürt partilerin Pazartesi’den itibaren çeşitli protesto eylemleri ve oturma eylemleri düzenleme kararı aldığını, eylemlerin ardından da devam edeceğini söyledi. Bugün de Meclis önünde eylemler devam ederken, halk yarın da aynı yerde olacağını deklare etti.

Kadınlar saçlarını kazıttı

Hükümete muhalefet eden kanat, ahlak polisinin lağvedilmesi için kampanya başlatırken, bu kampanya sokağa dökülen İranlı kadınlar tarafından destek görmedi. Bunun sokaktaki tansiyonu düşürmek için kurgulanmış bir proje olduğunu ifade eden kadınlar, “Saç yoksa günah da yok” diyerek saçlarını kazıttı ve İranlı kadınları kampanyaya katılmaya çağırdı. İranlı pek çok ünlü kadın oyuncu da başörtüsüz ekran karşısına çıkarak, hükümete meydan okudu.

Sosyal medyadan destek eylemi

Twitter’da Amini cinayetini protesto etmek için 600 bine yakın tweet atılırken, Kian Sharifi ve Masih Alinejad gibi pek çok aktivist, gazeteci, sporcu ve entelektüelin yanı sıra batılı pek çok aktivist de kampanyaya destek verdi. İran eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Mohammad Ali Abtahi, Twitter’da “Amini’nin ahlak polisi tarafından öldürüldüğü iddiası bile İranlıların nesiller boyu dinden ve din öğretilerinden nefret etmesi için yeterlidir” dedi.

İranlı ünlü futbolcu ve eski Milli Takım kaptanı Ali Daei ise, Instagram sayfasında Amini’nin bir fotoğrafını paylaşarak, “Amini ne hata yaptı? Kızım Amini’nin neden öldürüldüğünü soruyor, kızıma ne cevap verebilirim?” diye sordu. ABD Başkanı Joe Biden’ın güvenlik danışmanı Jake Sullivan, Amini’nin polis tarafından öldürülmesinden derin endişe duyduklarını belirterek, “Amini’nin ölümü affedilmeyecek. İran’ı bu insan hakları ihlallerinden dolayı sorumlu tutmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

İnternet kesintisi

İran Hükümeti, Saqız, Marivan ve Sanandaj kentleri başta olmak üzere pek çok kentte interneti kesti ya da kısıtladı. Twitter’da #KeepitOn #InternetShutdown hashtagleri üzerinden internet kesintisi de protesto ediliyor.

TJA: İran’ın kadın düşmanı politikalarını kınıyoruz

İran’da kadınların tesettüre uygun giyinerek başörtüsü [hicab] takıp takmadıklarını denetleyen “ahlak polisi”nce gözaltına alındıktan sonra komaya giren 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin öldürülmesine Tevgera Jinên Azad’dan (TJA) tepki geldi.

TJA açıklamasına şunları belirtti:

Şeriat kanunu adı altında, İslami kurallar adı altında kadına yönelik bu yasakçı zihniyeti yakından tanıyoruz; Şeriata göre düzenlenen hükümlerle kadın iradesini bastırarak onları belli kalıplara sığdırmaya çalışan, kadınların verdiği kimlik mücadelesini görmezden gelerek onları adeta üzerlerinde düzenleme yapılan birer nesneymiş gibi gören İran’daki erkek egemen gerici zihniyete boyun eğmeyen biat etmeyen kadınlar daima var olmuştur ve olmaya da devam edecektir.

Maç izlediği için yargılanan ve yargı önünde kendisini yakan Seher Hüdayari’nin isyanını;

Bir türbe önünde muska satan kişiyle tartışmaya girince ‘Kuran-I -Kerim’i yaktığı yalanı yayıldığı için linç edilen Ferhunde Melikzade’yi ve bu linçi izleyen İran ‘güvenlik’ güçlerinin sessiz tutumunu ve yalnızca saçları gözüktüğü için İran polisince işkence edilerek katledilen sevgili Mahsa Amini’nin ortaya koyduğu kadın iradesini; bağımsız birey olma ve vermiş olduğu kimlik mücadelesini unutmuyoruz!

TJA olarak; sevgili Mahsa Amini’nin ailesine ve tüm kadınlara başsağlığı diliyor; üzüntülerini tüm yüreğimizle paylaştığımızı belirt istiyoruz.

Ve diyoruz ki; Kadınların iradesini yok sayan; kadınların katledilmesini destekleyen düzenlemeleri var eden, bu düzenlemelerin arkasında duran ve ondan beslenen erkek egemen zihniyetin dayattığı ölüm politikasına karşı yürütülen kadın özgürlük mücadelesinin birbirine eklemlenerek daha da güçlenmesi tüm dünya kadınlarının kurtuluşudur. İran rejiminin tam 43 yıldır sistematik biçimde yürüttüğü kadın düşmanı politikalarını kınıyoruz. Yine tüm uluslararası insan hakları örgütlerinin ve kadın örgütlerinin bu katliamın takipçisi olmalarını talep ediyoruz.

Ne olmuştu?

Saqız kentinden başkent Tahran’a akrabalarını ziyarete gelen genç kadın erkek kardeşinin kullandığı aracı durduran ahlak polisince göz altına alınmıştı. Kardeşine, nasihat edilip serbest bırakılacağı söylenerek götürülen genç kadının, göz altına alındıktan iki saat sonra komaya girdiği ve kaldırıldığı hastanede öldüğü ortaya çıktı.

Devlet televizyonu Amini’nin dövüldüğü iddialarını yalanlayarak, polisin genç kadını “nasihat etmek ve eğitmek” üzere karakola götürdüğünü ve orada kalp krizi geçirdiğini söyledi. Akrabaları, kadının herhangi bir kalp rahatsızlığı olduğunu yalanladı.

Devlet televizyonu bir polis karakolunda Amini olduğu söylenen bir kadının oturduğu koltuktan bir yetkiliyle konuşmak üzere kalktıktan sonra yere düştüğünü gösteren güvenlik kamerası kayıtları yayınladı. Ancak görüntülerden kadının Amini olduğu doğrulanamadı.

Amini’nin dövülerek öldürüldüğü yolunda sosyal medyada yayılan iddialarını reddeden Tahran emniyeti açıklamasında, “Ayrıntılı araştırmalara göre, Amini’nin araca alınması sonrasında ve tutulduğu karakolda fiziksel bir temas olduğunu” reddetti.

Ancak, İran’ın yarı resmi Fars haber ajansı, Mahsa Amini’nin ahlak polisince dövülmesi nedeniyle komaya girdiğini duyurdu.

VoA’nın haberine göre genç kadının karakolda ölümünü eleştiren sosyal medya yorumcuları arasında, sözünü sakınmamasıyla tanınan reformcu eski milletvekili Mahmud Sadıki, Ayetullah Ali Hamaney’i olayla ilgili kamuoyuna açıklama yapmaya çağırdı.

Amini İran’da gözaltında şüpheli şekilde yaşamını yitiren ilk kişi değil. 2012’de işçi aktivist Sattar Beheshti, 2003 yılında Kanadalı-İranlı foto muhabiri Zahra Kazemi gibi pek çok muhalif isim, İran’da gözaltındayken şüpheli biçimde yaşamını yitirdi.

(Karınca)