Yerelin küreselleşmesi: Eritreliler örneği | Engin Erkiner

Geçtiğimiz hafta sonu Giessen’de yıllardan beri yapılan Eritre Festivali’nde karşıt görüşlü gruplar arasında olaylar çıktı, yaralanmalar oldu. Polisin saatlerce kenti neredeyse ablukaya aldığı olaylar sırasında gözaltılar yaşandı.

Bu tür olaylara karşı tipik tepkiyi yıllardan beri biliyoruz: Ülkenizdeki çatışmaları buraya taşımayın!

Çatışma potansiyeli kendiliğinden Eritrelilerin yaşadığı bütün ülkelere taşınıyor. Kırk yıl önce bu yoktu ya da çok azdı ama artık böyle değildir.

Çatışma potansiyelinin bulunması mutlaka çatışma çıkacağı anlamına gelmez ama vardır ve duruma göre çıkabilir de.

Göç, göçmenlik, sürgünlük ve göç sosyolojisini etkileyen bu gelişme yeni sayılmaz, yıllardan beri vardır ve çeşitli ülkelerde şaşkınlıkla karşılanan çatışmalarla kendini göstermektedir.

Buna kısaca yerelin küreselleşmesi adı verilebilir.

1990’lı yıllardan başlayarak kapitalizmin yeni bir küreselleşme döneminde yaşıyoruz.

Bu dönemin önemli özelliklerinden birisi iletişimin kolaylaşması, seyahatin ucuzlamasıdır. Cep telefonları ve uydu televizyonlarla insanlar mekana bağlı kalmaktan bir oranda bağımsızlaşabilmekte, istediği her yerle ve her an iletişim kurabilmektedir.

Diyarbakır’da ne olduğunu İstanbul, İzmir ile aynı anda Köln, Londra ve Paris’te yaşayanlar da öğrenebilmektedir. Eskiden bu iletişim günler sürerdi, artık dakikalar yeterli olmaktadır.

İkinci önemli özellik, üretimin taşınmasıdır. İletişim ve ulaşımın kolaylaşmasıyla üretim nerede en ucuza yapılabilecekse oraya taşınmaktadır. Bu gelişme olmasaydı, Çin’in dış yatırımlara açılması fazla anlam taşımazdı. Ancak bu gelişmeyle birlikte Çin “dünyanın atölyesi” durumuna gelebilmiştir.

Üçüncüsü, değişik halk grupları içindeki ya da arasındaki çelişkilerin küreselleşmesidir. Bu konuda bir başka örnek olarak Yunanlılarla Makedonlar arasındaki çelişki verilebilir.

Yunanistan bir dönem Makedonya adıyla devlet kurulmasına karşı çıkıyordu. Karşı çıkılan devletin adıydı, kurulması değildi. Makedonya Yunanistan’a ait bir isimdi, devlet başka isimle kurulabilirdi ama bu isimle olmazdı.

Hatırlarsanız Yunanistan’ın tarihsel kahramanlarından Büyük İskender Makedonyalıdır.

Makedonların ve Yunanlıların konuyla ilgili her gelişmeyi anında öğrenmelerinin sonuçlarından birisi Sydney’de iki halk arasında sokak kavgası çıkması olacaktı.

Eskiden olsaydı Yunanistan ve Makedonya neresi, Sydney neresi, denilebilirdi ama bu eskidendi.

Almanya’da Yunanlıların en yoğun oturdukları kent Offenbach’ta toplanıp gelen birkaç bin kişi Frankfurt’taki Yunanistan Konsolosluğu önünde gösteri yapıp, “Makedonya Yunandır” diyecekti.

Bu kez olay çıkmadı.

Yerelin küreselleşmesinin çarpıcı bir başka özelliği dernekleşmedir. Yerel dernekler sadece Türkiye’de değil, Avrupa ülkelerinin ve hatta dünyanın her tarafında bulunmaktadır.

Diyelim Elbistanlılar Derneği’nin sadece ülkedeki değişik kentlerde değil, çok sayıda Avrupa ülkesinde, ek olarak muhtemelen ABD, Kanada, Avustralya’da da şubeleri bulunmaktadır.

Birbirlerine yakın olan dernekler arada bir toplanmakta, yerel yemekler yapılmakta, o yerin gelenekleri yaşatılmaya çalışılmaktadır.

Küreselleşmeyle bir yandan değişik kültürler homojenleşirken, diğer yandan da ayrışmaktadır. Yerel artık o yerelden gelen insanların bulunduğu her yerdedir.

Eritre yerel olarak düşünülürse, oradaki sorunlar ve sürtüşmeler Eritrelilerin bulunduğu bütün ülkelere taşınacak, Eritre küreselleşecektir.

Konuyu sürgünlükle bitirecek olursak…

Türkiye yıllardan beri sadece yaklaşık 3000 km. uzaktaki bir ülke değildir, TC devleti açık ve gizli örgütleriyle Türkiyelilerin yaşadığı her yerdedir.

Sürgünler de sadece gelmek zorunda kaldıkları ülkelerde değil, en az iki mekanda birden yaşayabiliyorlar. Şu veya bu alanda ürettiklerini, görüşlerini Türkiye dahil her yere ulaştırabiliyorlar.

Ülke dışında yaklaşık 7 milyon Türkiyeli yaşıyor.

Frankfurt’ta yazılan küresel bir yazı oldu, değil mi?

Avrupa Demokrat’ta yayınlandıktan sonra kendi sitemde ve Facebook’ta da yayınlayacağım; kaç ülkeye ulaşır, bilmiyorum.

Engin Erkiner – 12.07.2023