Published on Aralık 29th, 2020

“Çıplak aramayı reddedince darp ediyorlar”

İnsan Hakları Derneği’ne son bir yılda yapılan başvurularda ve İHD’li avukatların yaptıkları görüşmelerde, birçok farklı hapishaneden mahpuslar çıplak aramaya maruz kaldıklarını anlattı.

“Ben 21 Haziran’da mahkeme için Muş Cezaevine götürüldüm. Orada cezaevi girişinde çıplak arama dayatmasında bulundular, kabul etmedim. Zorla elbiselerim çıkarıldı, darp edildim, sırtıma başıma yumruk vurdular. 21 Haziran’da mahkemem görüldükten sonra tekrar Kırıkkale’ye getirilmem için yola çıktık. Elazığ 1 Nolu Cezaevinde bir gece misafir olarak kaldım. Elazığ 1 Nolu Cezaevinde de çıplak arama dayatıldı, kabul etmedim. Üç personel tarafından bir odaya kapatıldım. Orada tekme tokat darp edildim, zorla elbiselerim çıkarıldı. Daha sonra bir personel geldi, o da beni darp etti. İçeri geçtikten sonra başka bir personel tarafından daha darp edildim. Ailesel ve toplumsal değerlerime ağıza alınmayacak küfürler edildi.”

Kırıkkale F Tipi Hapishanesinde bulunan Kerem İmrak, İnsan Hakları Derneği (İHD) Hapishaneler Komisyonuna gönderdiği ve komisyonun hazırladığı raporda yer alan mektubunda, çıplak aramaya nasıl maruz kaldığını böyle anlatıyor.

Yetkililerin kabul etmediği ancak birçok deneyimin ifade edildiği çıplak arama konusunda, İnsan Hakları Derneği’nin son bir yıldaki hapishane raporlarından, mahpusların anlatımlarını derledik.

Raporlarda, cezaevlerinin hak ihlallerinin e fazla yaşandığı kapalı mekanlar olduğu ifade ediliyor:

“Mahpuslar bu kapalı mekanlarda sürekli olarak yeniden üretilen şiddet ve hak ihlalleri ile birlikte yaşamak zorunda bırakılıyor. Sağlığa erişim haklarının engellenmesi, insanlık onuruna aykırı olarak tek kişilik ring araçlarında kelepçeli olarak uzun saatler ve günler süren sevkler, çıplak arama, ayakta sayım, fiziksel ve psikolojik işkence, mahpusların başka mahpuslarca şiddet görmesine göz yumulması, ailelerinden çok uzakta yıllarca kalan mahpusların imkanlar olmasına rağmen ailelerine yakın cezaevlerine sevk taleplerinin kabul edilmemesi, sosyal hakların ortadan kaldırılması, iletişim, bilgi edinme ve kültürel hakların yok sayılması ve daha yüzlerce hak ihlali sayılabilir.”

“Sadece donla bırakıp arama yapıyorlar”

Derneğin Şırnak T Tipi Hapishane Raporu’nda iki mahpus şunları anlattı:

“Hastaneye götürülmede jandarma da gardiyanlar gibi kötü müdahalede bulunuyor. Üst araması kötü müdahaleye dönüşüyor. Hapishaneye girişte sadece donla bırakıp çıplak arama yapıyorlar. Y.U. adlı arkadaşımızı acil hastaneye götürdüler, dönüşte gardiyanlar tokat atıp fiziki saldırıda bulundular.” (Agit Bilik)

“Ben yaklaşık bir buçuk yıldır tutuklu bulunuyorum. Cezaevlerine ilk alımlarda çıplak arama dayatılıyor ve uygulanıyor. Aynı şekilde görüşe gelen ailelerimize de bu şekilde çıplak aramalar dayatılıyor. Bu nedenle görüş günlerinde uzun kuyruklar oluşuyor ve görüş hakkımız kısıtlanıyor.” (Serhat Şevişoğlu)

“Çıplak arama dayatıldı ama kabul etmedim”

Bandırma T Tipi Hapishane Gözlem Raporu’ndan:

“14 Ekim gibi Ordu Hapishanesi’nden buraya gönderildim. Bandırma’ya getirildiğimde çıplak arama dayatıldı ama kabul etmeyince ısrarcı olunmadı. 14 gün karantinada kaldım. Cezaevine girmeden önce geçirdiğim bir trafik kazası nedeniyle ileri seviyede kemik enfeksiyonu teşhisi konuldu. Ordu Eğitim Araştırma Hastanesi’nin 29.06.2020 tarihli raporu ve Samsun Bölge Hastanesi’nin onayı ile Adalet Bakanlığı’na Cerrahpaşa Hastanesi’nde tedavi olabilmem için 6-7 ay önce yazı yazılmıştır. Halen bir dönüş almış değiliz.”

“Zorla üstümüzdeki çıkarmaya çalıştılar”

Maraş’taki Türkoğlu Cezaevleriyle ilgili rapordan:

“19 Temmuz 2019 tarihinde Tarsus T tipi 3 Nolu cezaevinden Türkoğlu L Tipi 1 Nolu Cezaevine getirildim. İlk cezaevi girişinde çıplak arama dayattılar. Çıplak aramaya karşı çıkmamız nedeniyle bizi tek tek odalara alıp zorla üstümüzdeki çıkarmaya çalıştılar ve yere yatırıp darp ettiler. Bu darp olayında mahpus arkadaşlarımla yaralar aldık. Üst araması yaptıklarında onur kırıcı bir şekilde arama yapılıyor hayalarımıza kadar arıyorlar.” (Türkoğlu L Tipi 1 Nolu Cezaevi’nden Veysi Altan)

“Direnince darp ettiler”

“Ben 31 Temmuz 2019’da Batman M tipi cezaevinden Türkoğlu L 1 tipi cezaevine getirildim. Cezaevi girişinde çıplak aramaya maruz kaldım. O kadar kötü bir arama yapıyorlar ki tüm elbiselerimizi çıkarmamız istendi. İtiraz ettik. Sonra zorla üstümüzü çıkarmaya çalıştılar. Direnince darp ettiler. Yeni cezaevi olduğu için sürekli baskı ve tehdit ile disiplin sağlamaya çalışıyorlar. Gardiyanlar çok kötü bir şekilde bize bakıyorlar. Bir şey sormaya çekiniyoruz. Sorunca da ters cevap veriyorlar. Bağırma ve korkutma ile disiplin sağlamaya çalışıyorlar.” (Türkoğlu L Tipi 1 Nolu Cezaevi’nden Mazlum Tekin)

“Hasta ve yaşlı olduğumdan darp etmediler”

“25 yıldır cezaevinde hükümlüyüm. Ağır hastalıklarım, kronik kalp rahatsızlığım var. 1 Ağustos 2019’da Tarsus 1 Nolu Cezaevinden Türkoğlu L 1 Cezaevine getirildim. Cezaevi girişinde çıplak arama dayattılar, hasta ve yaşlı olduğumdan darp etmediler beni, ama benimle gelen diğer genç mahpusların üzerini zorla çıkarıp odaya alıp çok kötü darp ettiler.” (Türkoğlu L Tipi 1 Nolu Cezaevi’nden Cemil İvrendi)

“Tüm cezaevlerine girişte çıplak arama vardı”

“Temmuz 2017 tarihinde Mardin E Tipi Cezaevinde kaldım. Sonra Ocak 2018’de Tarsus 2 Nolu T tipine gönderildim. Şubat 2019’da ise Türkoğlu 2 Nolu L Tipine sevk edildim. Girdiğim tüm cezaevlerinde girişte çıplak arama dayatması vardı ve kabul etmeyince dövüp darp ediyorlar. Bu iş artık rutin bir hal almış durumda. Bir cezaevinden başka bir cezaevine geldiğinde dahi çıplak arama dayatıyorlar. İster kalabalık grup olarak cezaevine getirilsin istekse tek başına fark etmiyor. Tüm elbiseleri çıkartmanız isteniyor, itiraz edince de darp ediyorlar. Bende ilk defa buraya getirildiğimde çıplak aramaya maruz kaldım. Çıplak aramayı sadece gardiyanlar değil askerlerle beraber yapıyorlar. Zorla elbiselerimi çıkardılar.” (Türkoğlu L Tipi 2 Nolu Cezaevi’nden Fırat Turgay)

“Elbiseleri zor kullanılarak çıkarıldı”

Maraş 2 Nolu T Tipi Cezaevi raporunda yer alan mahpus görüşmelerinden anlatımlar:

“Mahpuslar, Kayseri Bünyan T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’ndan Kahramanmaraş Türkoğlu 2 Nolu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna ringle sevk edildiklerini, ceza infaz kurumu önünde yaklaşık 4 saat boyunca getirildikleri ring aracı içerisinde bekletildiklerini, hapishane girişinde çıplak aramaya tabi tutulduklarını, çıplak aramayı kabul etmediklerini ve bu durumun insan hakkı ihlali olduğunu belirtmelerine rağmen zor kullanılarak elbiselerinin memurlar tarafından çıkarıldığını belirttiler.”

(Bianet)